Environmental, Social and Corporate Governance
Nedir — I: ESG Nedir?
Kounu hakkında yardıma ihtiyacı olan bir yakınım için toparladığım ve yorumladığım bu bilgileri sizlerle paylaşmak istedim.
Bu yazı bir üniversite ödevi için Türkçe hazırlanmış ancak bölümün dili ingilizce olduğundan daha sonra çeviriye gidilmiştir.
Bazı başlıkları ve kelimeleri olduğu gibi ingilizce bıraktım. Kelime hataları, cümle düşmeleri olabilir. Bu nihai ödev değildir.
Ödevin amacı hem bu konu hakkında bilgi sahibi olunulması ve bir kaç soru sorulmuş onlara cevap verebilmek. (Bölüm: Bankacılık ve Finans)
Nedir?
Çevresel, Sosyal ve Kurumsal Yönetişim
Çevresel, Sosyal ve Kurumsal Yönetişim, bir şirkete veya iş fikrine yapılan yatırımın toplumsal etkisini ve sürdürülebilirliğini ölçmeye yarayan 3 temel faktörü ifade eder.
Ekonomik, sosyal ve kurumsal başlıklarında toplanan bu faktörler bir şirketin gelecekteki finansal performansını daha iyi belirlemeye yardımcı olur.
Peki bu üç temel faktör nedir?
• Environmental concerns (Çevresel Endişeler)
• Social concerns (Sosyal)
• Corporate Governance Concerns (Kurumsal)
Alt Başlıklarla İnceleyelim
Environmental Concerns
Çevresel faktörlerde en büyük etkiyi iklim değişikliğine bağlı olarak gelişen sorunlar şirketlerin işleyişlerinde en büyük etkiyi yapan ana neden olmuştur. İklim değişikliğine bağlı olarak tüketilen kaynakların yetersiz kalmaya başlaması yatırımcıların iş tercihlerinde sürdürülebilirlik konusu öncelikler arasına girmiştir.
Climate Crisis
İklim krizinin etkilerinde en büyük sorun fosil yakıt tüketiminden kaynaklanmasıdır. Buda günümüzde artık fosil yakıt tüketimi ile iş geliştiren şirketlerin popülaritesini azaltmıştır. Petrol tüketiminden kaynaklanan çevresel etkilerin iklim değişikliğini artırması hükümetler tarafından da dikkate alınarak sürdürülebilir enerji kaynaklarına dönülmesi alanında siyasi kararlar alınmasına neden olmuştur. (Paris Anlaşması, Birleşmiş Milletler İklim Değişikliği Çerçeve Sözleşmesi)
Fosil yakıtların kullanım alanlarından en büyüğü olan petrol yakıtları ile çalışan araçların çevreye verdikleri zararın artması sonucunda elektrikli araçlara olan talebi artırmış ve günümüzde Tesla gibi şirketlerin ESG değerlerine öncülük ederek güneş enerjili çatı sistemlerinden elektrikli araçlara kadar popüler ürünler geliştirmesine ve bu alanda büyük yatırımlar almasına neden olmuştur.
Sustainability
Sürdürülebilirliğin önemi yatırımcılar için daha fazla önem arz etmeye başlamıştır. Doğal kaynakların tüketilmesi ve yerine tekrar konulamayan kaynaklar üretiminde geleceğini etkilediğinden daha uzun vadeli iş yapabilen şirketlere yönelim artmıştır. Bu uzun vadeli işi yenilenebilir enerji kaynakları ile gerçekleştiren şirketlerin geleceği daha fazla olduğundan yatırımcıların da ekonomik açıdan değerlerini uzun süre korumalarına olumlu yansımaktadır.
Örneğin kömür veya doğal gaz tüketimiyle çalışan elektrik santralleri yerine güneş enerjisi ya da rüzgâr türbinlerine yönelen devletler ve şirketlerin geleceklerini garanti altına alma konusunda daha olumlu adımlar atmaları fayda sağlamaktadır.
Social Concerns
Diversity
Çeşitlilik şirketlerin günümüzde işe alım süreçlerinde etkilemiştir. Şirket bünyesinde çalışan insanların tek dizeliğinden ayrılıp farklı yeteneklere sahip insanların bir araya gelmelerinde gerekli yönetimsel kararlarda değişikliğe gidilmesi iş performanslarında artışa neden olmaktadır.
İş verenlerin sadece eğitim düzeyine odaklanmadan yetenek çeşitliğini dikkate alması aynı zamanda dil, din, ırk ve kadın-erkek eşitliği gibi ayrımcı görüşlerin önüne geçilmesinde çeşitlilikle birlikte gelen gelişmenin önünü açmıştır.
Human Rights
İnsan haklarına verilen öneminde gün geçtikçe haklar ile savunulmasında artış yaşanmıştır. Bir şirketin çalışanları için sunacağı sağlık hakları, ekonomik yardım seçeneklerine verdiği önem, yatırımcıların işlerini garanti altına almasında dikkate aldıkları bir kriter olduğu gibi bir firmayı tercih edecek olan çalışanlarında hayatlarını devam ettirebilmek için seçtikleri bu şirketlerin geleceklerinde büyük rol oynamaktadır.
Kötü çalışma koşullarına sahip şirketlerin sendikalar ve tazminat davaları gibi süreçlerle uğraşması kaçınılmaz olabilir.
Consumer Protection
Tüketici hakları günümüzde bir firmaya duyulan güvende büyük önem arz etmektedir. Bir şirketin müşterilerine karşı şeffaf olması onlara sunulan hakların arkasında durması ve tüketiciyle olan iletişimde uyum içinde olması şirketlerin geleceği açısında ve yatırımcıların firmaya bakışında değer arz etmektedir.
Tüketicinin bedeli karşılından aldığı hizmetlere yönelik hükümetler tarafından sunulan haklar ve yasalarda büyük önem arz eder. Şirketlerin şeffaf ve incelenebilir olması tüketici tarafından değer kazanmasına neden sağlayabilir.
Animal Welfare
Hayvanlar üzerinde deneyler yoluyla geliştirilen ürünlerden, gıda pazarlarına yetiştirilen hayvansal ürünler için firmaların etik konularda ve hayvan haklarına verdikleri önem, hem toplumun görüşü hem de analiz edilen şirketlerin yatırımcıları açısından dikkate değer kritik bir konu olmuştur.
Corporate Governance Concerns
Kurumsal alandaki yönetim bir şirketin yönetim kurulunu, o şirketteki hissedarları ve diğer paydaşlarının hak ve sorumlulukları alanındaki değerleri kapsar.Bu görüşle birlikte bir şirketin iş etiğine verdiği önem, rekabete karşı tutumları, yolsuzluk, vergiler, paydaşları ve çalışanları için sunduğu haklar ve finansal açıdan şeffaflığı kurumsal yönetim anlayışının en temel kriterleridir.
Management Structure
Bir şirketin yönetim yapısında ki düzen firmaların geleceği ve yatırımcıların bakış açısında önem arz eder. İş bölümlerinin oluşturulması ve bu iş bölümlerinde gerekli görev dağılımlarına karşılık gelen mevkilerin oluşturulmasında bir şirketin yönetilmesinde kolaylıklar sağlayabilir. Şirketteki payların şirket yöneticisi ve diğer yöneticiler arasında dağılması da yönetim yapısı için önemli olmuştur.
Employee Relations
Çeşitlilik ve kurumsal yaklaşımların çalışanlar arasındaki ilişkilerde pozitif değer katması o şirketin diğer şirketler arasında değer kazanmasında büyük rol oynar. Hatta değerli şirket olma yolunda şirketler arasında rekabet son yıllarda önemini daha da arttırmıştır.
Bu alanla ilgili olarak Amerika da Fortune dergisi tarafından yıllık yayınlanan “100 Best Company for Work For Work” bu listeye dahil olabilmek şirketler için prestij meselesi olmuştur. Bu liste şirketleri çalışan mutluluğuna ve avantajlarına göre sıralayan bir listedir.
Ayrıca bir şirketin çalışanlarının ne kadar yönetimsel kararlarda hak sahibi oldukları ve sendikalara katılım haklarında ki değerlerde önemlidir.
Executive Compensation and Employee Compensation
Yönetici ve çalışanlar için sunulan tazminat miktarları ve bu alanda sunulan haklarda şirketler, yatırımcılar ve çalışanları için ödemli bir konudur.
Bir şirketteki yöneticinin maaş miktarına kıyasla alabileceği tazminatlar, hisse senetleri gibi kavramlar yatırımcılar tarafından incelenmektedir.
Aynı şekilde şirketin çalışanları için sunduğu eşit dağılımlı maaşlar ve tazminat ücretleri cinsiyet ayrımcılığına bakılmadan eşit haklarda sunulup sunulmadığı da ESG kriterleri açısından önemlidir.
Genel Olarak ESG
Sosyal, çevresel ve kurumsal yönetimle alakalı başlıkları incelediğimizde bu alanlarda iş yapmak isteyen şirketler ve yatırımcılar için niş bir alan ortaya çıkmıştır.
Günümüzde artık çok daha fazla ESG kriterlerine uyum sağlayan şirket ortaya çıkmış ve yatırımlarda bu yönde değer kazanmıştır.
ESG değerleri, şirketler ve yatırımcıları için hem de gelecek dünyası için iyi sonuçlara neden olabilecek değerler doğurmaya devam edecek önemli bir değişim sürecidir.
Sorularla ESG
Why ESG criteria became popular as a way for investors to evaluate companies in which they might invest?
Bunun en önemli nedenlerinden biri olarak yukarıda da belirtiğimiz gibi iklim değişikliğine ve buna bağlı olarak ekonomiye yansıyan nedenlere bağlayabiliriz.
İklim değişikliğinde de bahsettiğimiz gibi sonu gelmeye başlayan kaynakların yerine sürdürülebilir kaynakların daha uzun vadede yatırımcılara kar sağlaması en büyük birinci etkendir.
Önemli bir örnek olarak Almanya, ülkesindeki fosil yakıt kullanımını azaltarak bitireceğini söylemesi petrol ve kömür ile iş yapan şirketlerin geleceklerini riske atmış ancak bu alandan kurtulup elektrikli araçlar üreten, rüzgar türbinleri ve güneş enerjisiyle enerji sağlayan firmaların değerlerinin artmasına ve çevreci gruplar tarafından da popülaritesini artırması yatırımcıların yönünü bu alanda değiştirmelerine neden olmuştur.
How ESG criteria help investors avoid companies that might pose a greater financial risk due to their practices?
ESG Kriterleri aslında kararsızlığa düşen ya da daha uzun vadeli yatırım yapmak isteyip hangi alanlarda yatırım yapması gerektiğine yönlenmekte zorlananlar için bir kılavuz niteliği taşımaktadır.
Bir şirketin geleceğini günümüzde artık ESG kriterlerine göre değerlendirip uzun vadeli işeler altından kalkıp kalkamayacağına, çalışanlara sunduğu haklardan, sürdürülebilir kaynak kullanımına, yönetimsel idare yapısına kadar verilen kararların şirketin değerini arttıran önemli bileşenlere sahip olması yatırımcılar için risk oluşturabilecek adımlardan kaçmasına yardımcı olur.
Mutual funds, brokerage firms, and advisors now offer products that employ ESG criteria. What kind of products they offer?
ESG Kriterlerine göre ürün geliştiren firmalar artık topluma ve çevreye daha az zarar veren ve daha faydalı olabilecek ürünler sunmaya çalışıyor. Bunlara genel olarak bazı örnekler verebiliriz.
Çevreye en büyük zararı veren fosil yakıtla çalışan araçların elektrikli araçlara dönüşmesinde rol oynayan Microsoft, Tesla gibi şirketlerin katkıları. Hükümetlerin ülkelerinde verdikleri sürdürülebilir enerji kaynaklarına yönelik adımları, kömür santrallerinden rüzgar ve güneş enerjisine yönelim.
Çevreye zararlı atıkların geri dönüştürülmesiyle elde edilen enerjiyi kullanan fabrikalar, soğutma sistemleri için elektrik enerjisi yerine deniz altlarına kurulan veri merkezleri örnek verilebilir.
What is its history as a corporate governance methodology?
II. Dünya savaşına kadar dayanan bir süreç diyebiliriz. O dönemde Amerika’nın savaş gücüyle büyük rol oynamasında etki den şirketlerinin büyümesi ve bu şirketlerin yönetimindeki dikkate değer finansal artışlar, yatırımcıların ve şirketleri inceleyen kurumların dikkatlerini çekmesiyle bir süreç başlamıştır.
1970’lerde SEC(Amerika Birleşik Devletleri Menkul Kıymetler ve Borsa Komisyonu) tarafından sunulan resmi kurumsal yönetişim reformları da bu sürecin başlangıcı sayılabilir.
Denetleme ile başlayan işlemeler daha sonralarda şeffaf yönetim anlayışına ve incelenebilir muhasebe yapılarına kadar devam eden bir süreci başlatmıştır.
Kaynakça
- https://en.wikipedia.org/wiki/Environmental,_social_and_corporate_governance
Genel anlamıyla ESG’yi tanımlamamıza yardımcı olan kaynak. - https://tr.wikipedia.org/wiki/%C3%87evresel,_sosyal_ve_kurumsal_y%C3%B6neti%C5%9Fim
ESG’nin Türkçe kaynaklarda da yer alması ve üç maddeyi bize anlatması. - https://fortune.com/best-companies/2021/search/
“100 Best Company for Work For Work” Çalışan mutluluğuna ve avantajlarına göre sıralayan listeyi öğrendiğimiz kaynak. - https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/608540
“Tüketicinin Korunması Kavramı” dair bilgi aldığımız kaynak. (Sayfa 1–2) - https://www.iso.org.tr/surdurulebilirlik/docs/Bahar_Ubay_Guclusoy_opt_22102020.pdf
“Birleşmiş Milletler Sürdürülebilir Kalkınma Amaçları” dair bir görsel kaynak. (Sayfa 5) - https://www.forbes.com/sites/betsyatkins/2020/06/08/demystifying-esgits-history--current-status/?sh=35b3dba22cdd
ESG’nin tarihçesine dair bilgiler aldığımız bir kaynak. - https://www.theguardian.com/sustainable-business/sustainability-key-corporate-success
ESG Hakkında örnekler aldığımız kaynak. (İkini paragraftaki tanımlamamalar) - https://www.spk.gov.tr/Sayfa/Dosya/1332
“Sürdürülebilirlik İlkeleri” Konusuna dair fikir sahibi olabileceğimiz ve örneklemelerde yardımcı olan kaynak. (Sayfa 5–6) - https://www.bilgi.edu.tr/tr/universite/hakkinda/kurumsal-ilkeler/surdurulebilirlik/bilgi-ve-surdurulebilirlik/
Üniversitemizin sürdürülebilirlik hakkındaki ilkesinin açıklaması - https://www.investopedia.com/terms/e/environmental-social-and-governance-esg-criteria.asp
ESG Kriterleri ve sağladıkları değerler hakkında bilgi aldığımız kaynak - https://finance.yahoo.com/quote/TSLA/sustainability?p=TSLA
- https://www.msci.com/our-solutions/esg-investing/esg-ratings/esg-ratings-corporate-search-tool/issuer/tesla-inc/IID000000002594878
Tesla gibi şirketleri ESG kriterlerine göre sıralandıkları borsa listeleri ve değerlendirme puanları. - https://bigumigu.com/haber/copenhill-catisinda-kayak-pisti-olan-temiz-enerji-santrali/
ESG kriterlerine uygun ürünler sunan firmalara örnek enerji santrali - .https://www.bbc.com/turkce/haberler/2016/02/160202_microsoft_veri
ESG kriterlerine uygun ürünler sunan firmalara örnek Microsoft - https://insights.diligent.com/corporate-governance/what-is-the-history-of-corporate-governance-and-how-has-it-changed/
ESG ile alakalı olarak “What is its history as a corporate governance methodology?” sorusuna cevap aldığımız kaynak.
